Plan pracy logopedy
Spacer po szkole   
Dziennik
Otwórz Panel

 Program terapii logopedycznej „Mówię lepiej”

Program autorski zgodny z: Rozporządzeniem MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Terapia logopedyczna obejmuje oddziaływania korekcyjne w zakresie zaburzonych czynności mowy. Zbiór przedstawionych poniżej celów wyznacza jednocześnie program terapii. Zajęcia logopedyczne organizuje się dla dzieci z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Zajęcia mogą być prowadzone indywidualnie lub w grupie (2- 4 dzieci).

CEL I GŁÓWNE ZADANIA TERAPII:

  1. Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej, gramatycznej.
  2. Stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy.
  3. Doskonalenie wymowy już ukształtowanej.
  4. Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń.
  5. Usprawnianie techniki czytania i pisania.
  6. Wdrażanie dzieci do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.

Wskazówki metodyczne: 

Zajęcia logopedyczne są środkiem pomocy dziecku. Ich treści, formy, metody muszą być maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka i skierowane na wyeliminowanie wykrytych w mowie nieprawidłowości. Zajęcia prowadzone są w formie zajęć indywidualnych lub grupowych (2-4 osoby). Objęcie dziecka zajęciami logopedycznymi wymaga zgody rodziców. Po badaniu mowy rodzice powinni być powiadomieni o stanie mowy dziecka. Jest to konieczne ze względu na współpracę. Niezbędnym jest również aby rodzice nawiązywali kontakt z logopedą w celu postępów terapii. Codzienne ćwiczenia są niezbędne do uzyskania pożądanego efektu logopedycznego. Zajęcia te organizowane są w krótkich odstępach czasu w atmosferze życzliwości, zaufania, zrozumienia i konsekwencji. W pracy z dzieckiem wychodzi się od treści znanych i łatwych. Podstawą pracy są ćwiczenia w formie zabaw i gier. Oprócz nich terapia zawiera elementy ćwiczeń słuchowych, słuchowo – językowych, ruchowych, motoryki małej jak i dużej z wykorzystaniem ćwiczeń ruchów naprzemiennych.

Ogólny plan pracy logopedycznej:

  1. Diagnoza logopedyczna
  2. Ćwiczenia przygotowujące artykulatory do wywoływania zaburzonych głosek.
  • Ćwiczenia oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćwiczenia oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
  • Ćwiczenia narządów artykulacyjnych: języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy.
  • Słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćwiczenia poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze źle wypowiadanych.
  • Ćwiczenia emisyjno - głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów.
  • Artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywołanie głosek w izolacji, utrwalenie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej.
  • Leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofonicznie, ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
  1. Ćwiczenia właściwe z zakresu korekcji wad wymowy.
  • Wywołanie głoski w izolacji.
  • Utrwalenie głoski korygowanej na materiale językowym w logotomach, wyrazach (nagłos, śródgłos, wygłos), zdaniach.
  • Ćw. utrwalające wywołaną głoskę w wierszykach, piosenkach, wyliczankach, powiedzeniach.
  • Automatyzacja popr. wymowy w mowie spontanicznej, opow. ilustracji, historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane.
  • Ćw. utrwalające z wykorzystaniem komputera.
  1. Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną.

- Ćw. ortofoniczne (udział w zajęciach grupowych).

- Ćw. stymulujące rozwój słuchu fonemowego.

- Ćw. i zabawy z muzyką - logorytmika.

- Ćw. stymulujące ogólny rozwój dziecka (rozwijanie słownictwa czynnego ibiernego, koordynacji wzrokowo- słuchowo- ruchowej, pamięci, myślenia, orientacji przestrzennej).

  • Kształtowanie twórczej aktywności słownej dziecka poprzez tworzenie swobodnych tekstów, rymowanek.
  • Wyrabianie u dzieci umiejętności posługiwania się poprawną polszczyzną, wskazywanie różnic pomiędzy gwarą a językiem literackim.

METODY PRACY:

  1. Aktywne (dziecko świadomie ćwiczy mowę, bierze udział w terapii).
  2. Demonstracja - pokazanie dziecku na czym polega mówienie danej głoski (poprawne ułożenie n. mowy przed lustrem).
  3. Demonstracja + instrukcja - logopeda pokazuje i omawia co dzieje się z artykulatorami, mówi co dziecko ma zrobić.
  4. Metoda mechaniczna - stosowanie przyborów typu szpatułka, rerek, monokinezy (ćwiczenia z palcem) oraz innych przyrządów logopedycznych.
  5. Metody substytucyjne - wykorzystywane są już utrwalone głoski i przekształcane w te których dziecko nie wymawia poprawnie, np. długie wypowiadanie dziąsłowego t” prowadzi do powstania cz”, a wypowiadanie dziąsłowego cz” do powstania sz”.
  6. Metody ortofoniczne - wywoływanie głosek przez odpowiednie ćwiczenia oddechowe i inne wspomagające.
  7. Są również metody pasywne (zabawa, logorytmika, rytmika, rysowanie) dziecko nie zajmuje się samą mową, ale wpływają na nią emocje, pamięć, motywacja.

PLAN PRACY

  1. Prace organizacyjne: przygotowanie gabinetu do podjęcia terapii logopedycznej, zebranie pomocy dydaktycznych.
  2. Diagnoza logopedyczna - kwalifikowanie dzieci do zajęć logopedycznych, zapoznanie się z opiniami psych. - pedagogicznymi, konsultacje z wychowawcą i pedagogiem szkolnym, założenie dokumentacji.
  3. Ćwiczenia logopedyczne.
  • Oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćw. oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćw. emisyjne, ćw. ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
  • Głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, kierowanie głosu na maskę, ćw. umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów.
  • Słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćw. poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze i źle wypowiedzianych.
  • Artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywoływanie głosek w izolacji, utrwalanie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej.
  • Leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofoniczne, ćw. w czytaniu i pisaniu.
  1. Współpraca z wychowawcą, rodzicami - instruowanie o sposobie korekcji mowy, pokaz ćwiczeń, informowanie o postępach.

Terapia Seplenienia

1. Seplenienie - nieprawidłowa realizacja fonemów trzech szeregów: szumiącego, syczącego i ciszącego. Są to seplenienia typu substytucyjnego, gdyż dziecko zastępuje głoskę np. sz” głoską, którą już potrafi wymówić np. s”. Wyróżniamy również seplenienie zdeformowane, gdzie obok substytucji występuje także deformacja np.:

  1. międzyzębowe - jak wyżej, dodatkowo dziecko wsuwa język między zęby.
  2. Boczne - strumień powietrza wypływa bokiem jamy ustnej. Może to być przepływ jedno lub obu stronny.
  3. Wargowo - zębowe - zły układ warg (sepl. świszczące, usta zbyt wysunięte do przodu).
  4. Przyczyny seplenienia:

- wady anatomiczne (tyłozgryz, przodozgryz, zgryz otwarty lub inne wady zgryzu, wysokie podniebienie, brak pionizacji, krótkie wędzidełko)

- upośledzony słuch, naśladownictwo, niesprawność języka, warg,

- stany chorobowe narządów oddechowych, oddychanie przez otwarte usta, zły sposób połykania np. niemowlęcy, złe napięcie języka, anomalie zębowe, ubytki zębowe.

  1. Terapia seplenienia:

- Terapia wstępna: ćwiczenia ortofoniczne, ćw. n. artykulacyjnych, usprawnianie zaburzonych funkcji.

- Terapia właściwa:

- wprowadzenie prawidłowej głoski przez szereg ćwiczeń

- utrwalanie głoski w izolacji (tttt, dddd) - utrwalenie w sylabach, wyrazach w nagłosie, śródgłosie i w wygłosie

- utrwalenie w gr spółgłoskowych na początku i na końcu

- ćw. różnicujące głoski

- zestawienia dwu wyrazowe

- zdania dłuższe, wierszyki i piosenki

- gry dydakt., swobodna wypowiedź dziecka

Terapia seplenienia bocznego:

- zaleca się stosowanie metod ortofonicznych skierowanych głównie na ukształtowanie poprawnego toru przepływu powietrza (precyzyjne dmuchnięcie na coś),

- do poprawnego dmuchania dołączamy artykulację: dmuchnięcie i wypowiadanie s” (wąż syczy s, s, s) dziecko sprawdza czy jest dmuchnięcie przykładając dłoń w pobliżu ust,

- z głoski s” do sz” można przejść przez wymawianie ciągłe s” i podwijanie języka do tyłu,

- utrwalanie wg. schematu.

Terapia seplenienia międzyzębowego:

- demonstracja przed lustrem na pierwszych zajęciach, dziecko musi zobaczyć jak mają wyglądać narządy artykulacyjne podczas wymowy głoski,

- ćwiczenia na czucie położenia języka, dziecko musi wiedzieć gdzie ma być język i, że ma byś schowany za zębami,

- ćwiczenia na pionizację języka

  • wg. schematu utrwalanie.

Terapia Rotacyzmu

ROTACYZM - nieprawidłowa artykulacja fonemu r”.

1.Wyróżniamy:

- mogirotacyzm - opuszczanie głoski r”

- pararotacyzm - głoska r” wymawiana jest jako l” lub j”(substytucja)

- rotacyzm właściwy:

- r. uwularny (języczkowy) - drga języczek

- r. lateralny (boczny) - drgają policzki lub kąciki ust

- r. welarny (krtaniowy)

- r. faryngealny (gardłowy) - tylna część języka zbliża się do tylnej ściany gardła.

  1. Przyczyny rotacyzmu:

- niedostateczna sprawność języka (krótkie wędzidełko podjęzykowe, język gruby, zbyt wielki),

- zbyt duże lub małe napięcie mięśniowe.

  1. Terapia rotacyzmu:

- Badanie słuchu fonematycznego przy rotacyźmie substytucyjnym

- Ćwiczenia usprawniające motorykę języka .

- Ćwiczenia przygotowawcze do wymawiania „r” :

- Szybkie wymawianie dziąsłowych głosek „t” i „d” oraz kombinacji z tych głosek, zmieniając ich kolejność czy dodając kolejno samogłoski np.: tttt, dddd, tdtdtdtd, tede- tede- tede, tedu- tedu- tedu

- Wymawianie wyrazów z „r” ale zamieniając tą głoskę na „l” co pomaga w uzyskaniu przedniojęzykowo - dziąsłowego brzmienia ( tlawa, dloga, cytlyna itp.)

- Ćwiczenia w dmuchaniu: dmuchanie na przyklejony do czubka języka pasekpapieru, zdmuchiwanie z czubka kawałków papieru, oraz inne ćwiczenia oddechowe

  • Zabawy z językiem : parskanie, konik, samochód, wylizywanie soku, czekolady z podniebienia, mycie językiem zębów, wypychanie językiem policzków itp.
  • Ćwiczenia utrwalające wywołaną głoskę „r” :

- Wymawianie wyrazów lub zbitek spółgłoskowych, gdzie „r” występuje w otoczeniu „t” i „d” np.: tda,tdo, tde, tdu, teda, tedo, tede, tedu, tedy, trla, trlo, trle, trlu oraz wyrazów typu : drops, drabina, trawa, wiatr (język za wałkiem dziąsłowym)

- Wymawianie wyrazów gdzie „r” występuje w grupach spółgłoskowych

- Wymawianie wyrazów gdzie „r” występuje w grupach samogłoskowych.

  • Dalej wg. schematu utrwalania.
  • Terapia Parasygmatyzmu
    1. Parasygmatyzm (substytucje głosek), czyli zastępowanie jednych głosek dentalizowanych innymi, realizowanymi prawidłowo.

Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:

- spółgłoski: sz, ż, cz, dż - zastępowane są szeregami: s, z, c, dz;

(przykład: myszy - mysy, szafa - safa, żaba - zaba, czekolada - cekolada, dżungla - dzungla)

- oba szeregi: s, z, c, dz, i sz, ż, cz, dż - zastępowane są przez szereg : ś, ź, ć, dź;

(przykład: szafa - śafa, żaba - źaba, czekolada - ćekolada, dżungla - dźungla, sałata - śałata, zapałki - źapałki, cebula - ćebula, dzbanek - dźbanek)

- spółgłoski zwarto szczelinowe: c, dz, ć, dź, cz, dż - mogą też być zastępowane przez - spółgłoski szczelinowe: s, z, ś, ź, sz; (przykład: cebula - sebula, dzbanek - zbanek, ćma - śma, dźwig - źwig, czapka - szapka, dżokej - żokej)

- spółgłoski dentalizowane: s, sz, ś, c, cz, ć - są zastępowane przez spółgłoskę zwartą t; (przykład: sałata - tałata, szafa - tafa, siano - tano, cebula - tebula, czapka - tapka, ćma - tma)

- głoski z, rz, ź, dz, dż, dź - przez spółgłoskę zwartą d; (przykład: zapałki - dapałki, rzeka - deka, zima - dima, dzwonek - dwonek, dżokej - dokej, dziki - diki)

2. Przyczyny parasygmatyzmu:

Parasygmatyzm, to najprostsza forma seplenienia. Nie obserwuje się w nim nieprawidłowości w ułożeniu języka, nie ma też wadliwej budowy anatomicznej narządów artykulacyjnych. Dziecko po prostu stosuje zamiennie głoski z trzech szeregów, mówi na przykład: selki zamiast szelki, coło zamiast czoło albo ziaba zamiast żaba, czy szanki zamiast sanki.

3. Terapia parasygmatyzmu:

- ćwiczenia ortofoniczne, ćw. n. artykulacyjnych, usprawnianie zaburzonych funkcji

- wprowadzenie prawidłowej głoski przez szereg ćwiczeń

- utrwalenie w sylabach, wyrazach w nagłosie, śródgłosie i w wygłosie

- ćw. różnicujące głoski

- zestawienia dwu wyrazowe

- zdania dłuższe, wierszyki i piosenki

  • gry dydakt., swobodna wypowiedź dziecka. 

A4 Infociacho